Aktualne zalecenia dotyczące żywienia niemowląt z 2014 roku- jakie zmiany wprowadzono w schemacie?  

W 2014 roku Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci opracowało i zaproponowało nowy schemat żywienia dzieci do 1 roku życia, dostosowując go do nowych norm żywienia oraz standardów postępowania w UE.

Opracowania te są zgodne z najnowszymi wynikami badań dotyczących wpływu sposobu żywienia i składu diety na zdrowie dzieci i profilaktykę chorób dietozależnych. Z badań tych wynika m.in, że nadmiar białka w diecie dziecka do 1 roku życia może być przyczyną skłonności do otyłości w późniejszym wieku dziecka i życiu dorosłym.
Ponieważ zaproponowane wcześniej schematy były dość skomplikowane a ich znajomość zadeklarowało ok. 7% mam, uproszczono je. Nie ma obecnie podziału na schemat dla dzieci karmionych naturalnie i sztucznie a oparto się wyłącznie na wieku (miesiącu życia) dziecka. Oczywiście nadal celem jest wyłączne karmienie piersią do 6 m.ż.. Jeżeli jednak pokarm mamy nie wystarcza, pokarmy uzupełniające można zacząć wprowadzać w 4 m.ż. Wyłączne karmienie piersią oznacza, że w tym czasie nie należy podawać dziecku innych płynów np. wody a w szczególności soków owocowych. Wprowadzanie nowego pokarmu zawsze należy rozpoczynać od małych ilości (2-3 łyżeczki) i obserwować reakcję dziecka. Specjaliści podkreślają, że to rodzic ma decydować, co dziecko zje i kiedy a dziecko decyduje, ile zje.  Zaleca się jednak, aby najpierw do diety dziecka włączać warzywa, dopiero po ok. 2 tygodniach owoce. Jest to niezwykle istotne, gdyż akceptacja smaku warzyw jest trudniejsza. Oczywiście przy próbie niepowodzenia nie należy się zniechęcać, ponieważ częsty kontakt z danym smakiem/produktem pozwala na jego akceptację. Zatem próbujmy nawet 12-15 razy i nie poddawajmy się po pierwszej czy drugiej próbie. Ważna jest także ilość posiłków, kardynalnym błędem jest przekarmianie dziecka. Należy mu pozwolić poznać uczucie głodu. WHO rekomenduje u dzieci karmionych piersią 2-3 posiłki uzupełniające w 6-8 m.ż, 3-4 w 9-24 m.ż. Oczywiście najważniejsza jest obserwacja dziecka tzn. kierujmy się jego apetytem a nie trzymajmy sztywno schematów.

Wspomniano wcześniej, że to rodzic decyduje co dziecko zje. Co zatem z pokarmami alergizującymi np. truskawkami, rybami? Według aktualnego stanowiska nie ma dowodów na to, że opóźnione ich wprowadzenie zapobiega alergii u dzieci z rodzin alergicznych. Najlepiej jednak takie pokarmy wprowadzać ostrożnie w domu, a nie w żłobku i co ważne pojedynczo. W przypadku glutenu  należy unikać zbyt wczesnego (< 4 m.ż) jak i zbyt późnego (> 7 m.ż.) jego wprowadzania. Najbezpieczniej będzie go wprowadzać, kiedy dziecko jest jeszcze karmione mlekiem matki. Mleko krowie jako samodzielny posiłek może być wprowadzone w 2 r.ż. , jednak po 1 r.ż. dziecka można wprowadzić jego niewielkie ilości do przygotowywania np. budyniu. U dzieci < 1 r.ż zdecydowanie nie należy wprowadzać mleka koziego lub owczego.  Kolejna ważna zmiana w nowym schemacie to podawanie dziecku całego jajka a nie samego żółtka, jak do tej pory. Jaja mogą być wprowadzane w tym samym czasie co inne pokarmy uzupełniające ok. 3-4 razy w tygodniu. Nie należy jednak podawać jaj w postaci surowej. Mięso, które znajdzie się w diecie niemowląt powinno być wysokiej jakości. Zaleca się podawanie różnych rodzajów mięs: indyka, królika, kaczki, gęsi, jagnięciny, wołowiny a nie tylko i wyłącznie kurczaka. Początkowo należy podawać dziecku małą porcję ok. 10 g np. do zupki jarzynowej i zwiększać stopniowo tą ilość do 20 g pod koniec 1 r.ż. Podroby nie są zalecane w diecie dziecka do ukończenia 3 r.ż. Ryby są niezwykle cennym składnikiem diety i należy je włączyć do diety dziecka. Często jednak rodzice obawiają się ryzyka uczulenia i skażenia rtęcią. Najnowsze dane pokazują, że ryzyka alergii nie ma a podawanie ich w okresie niemowlęcym, kiedy dziecko uczy się tolerancji jest wręcz korzystne. Ze względu na rtęć nie zaleca się podawania niemowlętom ryb drapieżnych, są to: miecznik, rekin, makrela królewska, tuńczyk. Wskazane są natomiast tłuste ryby morskie: łosoś, śledź, szprot. Rybę można wprowadzić już w 7 m.ż. początkowo 1 raz w tygodniu a przy dobrej tolerancji można podawać 2 razy w tygodniu. W diecie dzieci należy absolutnie unikać soli kuchennej i cukru, dlatego zaleca się czytanie etykiet produktów, nawet tych dla dzieci. Miód, mimo, że zdrowy jest bezwzględnie przeciwskazany do ukończenia 1 r.ż. ze względu na ryzyko zakażenia Clostridium botulinum.

A co z nawadnianiem niemowląt? Otóż do 6 m.ż. pokarm matki jest wystarczający, aby zapewnić dziecku odpowiednie nawodnienie. U dzieci > 6 m.ż. najlepiej podawać wodę źródlaną lub naturalną wodę mineralną- niskozmineralizowaną z odpowiednim certyfikatem „zalecane w diecie niemowląt”. Do gotowania należy natomiast stosować zwykłą wodę kranową. Soki owocowe w żadnym wypadku nie powinny zastępować wody. U niemowląt < 5 m.ż. nie powinno się podawać soków, aby dziecko nie ograniczało ilości przyjmowanych pokarmów pełnowartościowych. Soki mogą być wprowadzone nie wcześniej niż w 7 m.ż. u dzieci karmionych piersią a po ukończeniu 4 m.ż. u dzieci karmionych sztucznie i co ważne ich ilość powinna być mocno limitowana- do 150 ml na dzień, przy czym taka porcja zastępuje porcję owoców. Niemowlętom należy podawać jedynie soki 100%, przecierowe, przeznaczone dla dzieci choć najlepiej byłoby je przygotować samodzielnie. W diecie niemowląt nie zaleca się także podawania herbat, które zawierają substancje pobudzające. Należy podkreślić ponownie, że podstawowym płynem powinna być woda. Herbatę można wprowadzać dopiero po 1 r.ż., lepiej jednak wybrać owocową herbatkę niż czarną i przygotowywać słabe napary.